Ath-fhiadhachadh: Stiùireadh do Bhuidhnean Coimhearsnachd
Tha an duilleag seo nam pàirt den Ath-fhiadhachadh: Stiùireadh do Bhuidhnean Coimhearsnachd, goireas do bhuidhnean ionadail a tha ag obair gus nàdar ath-nuadhachadh. Air ais gu clàr-innse an stiùiridh.
Tha iomadh dòigh ann gus buaidh a thoirt air mar a ghabhas raointean fearainn is mara a stiùireadh, bho a bhith ag obair còmhla riutha a tha aig an stiùir mar-thà gu smachd a ghabhail thu fhèin is a’ ceannachd fearainn mar choimhearsnachd.
Faodaidh sealbhadairean-fearainn a tha nam pàirt de choimhearsnachd àite obrachadh còmhla gus atharrachadh a chur an comas aig ìre na cruth-tìre.
Bidh Bright Green Nature a’ dèanamh seo tro obrachadh le sealbhadairean ghàrraidhean. Tha feadhainn eile ag amas air obair tro shealbhadairean-fearainn aig ìre mhòr. Tha an Iomairt Ath-stèidheachaidh Sgìre Abhainn Eireachd a’ soilleireachadh nan dùbhlan de shealbhadairean-fearainn a chonaltradh mar bhuidheann coimhearsnachd aig nach eil fearann iad fhèin, agus far a bheil cuid shealbhadairean-fearainn ‘neo-làthaireach’ - gun a bhith a’ fuireach gu h-ionadail.
Ghabh Com-pàirteachas Cruth-tìre Nibheis ri bun-reachd ùr ann an 2021, gu bhith na bhuidheann coimhearsnachd aig a bheil an t-amas Ro-innleachd Nibheis a lìbhrigeadh. Tha seo ag ràdh gum bi ‘a’ choimhearsnachd an sàs ann am pròiseasan cho-dhùnaidhean air stiùireadh chruth-thìre Nibheis is am buaidh a bheir luchd-turais air.’
Thòisich Pròiseact Allt Gleann na Meanbh-cuileige às aonais fhearainn, le bhith a’ cur fòcas air rannsachadh sgìre Gleann na Meanbh-cuileige, is ged a tha fearann aig a’ phròiseact a-nis, tha e ga fhaicinn mar phàirt de dh’amas nas fharsainge àrainneachd an uillt air fad a thogail.
Agus tha coimhearsnachdan ann, gu h-àraid buidhnean bailteil, dha bheil sealbhadaireachd na uallach neo-fheumail. Mar eisimpleir, tha Flùraichean-fiadhain Lodainn Mheadhanaich ag obair gu dlùth ris an ùghdarras ionadail gus achaidhean san àite ath-stèidheachadh, is e ag obair còmhla ri buill Lìonra Gnìomh na Gnàth-sìde Lodainn Mheadhanaich gus taic a chumail ri leasachadh trannsa beatha-fiadhain Lodainn Mheadhanaich, cho math ri lìonra airson biadh fhàs gu h-ionadail.
Do mhòran dhaoine tha sealbhadaireachd na slighe a dh’ionnsaidh cumhachdachadh coimhearsnachd airson ath-fhiadhachadh. Mar shealbhadairean-fearainn, faodaidh a’ choimhearsnachd na roghainnean aca fhèin a dhèanamh is a thoirt gu buil mu shlighean gu ath-fhiadhachadh.
Bidh laghan ath-leasachaidh fhearainn agus an Achd Cumhachdachadh Coimhearsnachd a’ toirt dòighean gus coimhearsnachdan a chuideachadh ri fearann fhaighinn. Bidh tòrr choimhearsnachdan a’ lorg slighean eile gu fearann fhaighinn, tro reicean air an socrachadh le sealbhadairean-fhearainn, maoineachadh-shluaigh no aontachaidhean buannachdan coimhearsnachd le tasgadairean.
Tha comhairle air gluasad a dh’ionnsaigh sealbhadaireachd coimhearsnachd ri fhaotainn bhon dà chuid stòrasan riaghaltais is neo-riaghaltais.
’S e buidheann ballrachd a th’ ann am Fearann Coimhearsnachd na h-Alba a chuireadh air bhonn gus guth choitcheann a thoirt airson sealbhadairean-fearainn na coimhearsnachd ann an Alba. Tha còrr is 130 buidhnean ballrachd air feadh na h-Alba, bho sealbhadairean-fearainn coimhearsnachd de dh’oighreachdan croitearachd mòra sna h-Eileanan Siar gu ionadan coimhearsnachd bailteil ann an coimhearsnachdan eadar-mheasgte. Tha e a’ toirt mapa a dh’ionnsaigh sealbhadaireachd coimhearsnachd an seo.
’S e Coimisean Fearann na h-Alba buidheann phoblach a chaidh a chur air bhonn gus “prògram de dh’ath-leasachadh fhearainn thar fearann bailteil is dùthchail, gus Alba a chruthachadh far a bheil fearann air a shealbhachadh is a chleachdadh ann an dòighean a tha cothromach, cùramach is tarbhach.” Tha e a’ toirt seachad stiùireadh air com-pàirteachas is sealbhadaireachd coimhearsnachd, a rèir fianais.
Tha Seirbheis Taic Sealbhadaireachd na Coimhearsnachd (COSS) air a mhaoineachadh le Riaghaltas na h-Alba is bidh e a’ toirt comhairle is taic do choimhearsnachdan air feadh a’ phròiseis de shealbhadaireachd a ghabhail de dh’fhearann is togalaichean. Tha seo a’ gabhail a-steach cuideachadh le rannsachadh so-dhèantachd, planadh gnìomhachais, agus ag obair a rèir riatanasan laghail. Faigh barrachd fiosrachaidh an seo.
Tha còir aig coimhearsnachdan iarrtasan a dhèanamh air ùghdarrasan ionadail air fad, Ministearan na h-Alba agus iomadach buidheann phoblach airson fearann no togalaichean sam bith a tha iad am beachd a b’ urrainn dhaibh a chur gu feum nas fheàrr. Faodaidh iad sealbhadaireachd, aonta no chòraichean eile iarraidh mar a thogras iad. Tha Riaghaltas na h-Alba air stòran a dhèanamh gus taic a chumail ri coimhearsnachdan ann a bhith a’ faighinn fearann. Tha e a’ toirt geàrr-stiùireadh air so-mhaoin a ghluasad.
Dh’fhaodadh fearann bàn is fàsaichte cothroman a thoirt airson ath-fhiadhachadh coimhearsnachd. Tha clàr oifigeil ann de dh’fhearann bàn is fàsaichte.
Faodar am map fhaighinn aig https://isshinyapps.shinyapps.io/SVDL_mapping_2023/. Faodaidh Fearann Bàn is Fàsaichte a bhith dùbhlanach, oir ma dh’fhaodte gum bi e truaillte no mì-shàbhailte. Tha Ionad Sealbhadaireachd Coimhearsnachd Ghlaschu is Srath Chluaidh air geàrr-chunntas a dhèanamh air fèin-fhiosrachaidhean coimhearsnachd leis an t-seòrsa sho-mhaoin seo.
Tha Loch Uinneach na bhaile air taobh deas Pàirc Roinneil Muir Seile a’ Chluaidh. Tha Buill Urras Leasachaidh Choimhearsnachd air a dhèanamh de dhaoine a dh’àraicheadh an sin, aig an robh dreuchdan trang an àitichean eile agus a thàinig air ais gu dachaigh an òige an dèidh an dreuchdan a leigeil seachad. Thàinig am Pròiseact Yearn Stane gu cuid dhiubh, pròiseact a chaidh a chur air bhonn gus eag-shiostam obrachail a thoirt air ais gu bràigh Àirdean Siorrachd Rinn Friù.
Tha Urras Leasachaidh Coimhearsnachd Loch Uinnich (LCDT) ag amas air Oighreachd Loch Uinnich, sgìre a tha timcheall air 500 heactairean de dh’fheurachadh garbh is 800 heactairean de bhoglach a tha air chrìonadh ann am pàirt, le Comhairle Siorrachd Rinn Friù. Ann an 2021, chaidh Pròiseact Yearn Stane còmhla ri Urras Leasachaidh Coimhearsnachd Loch Uinnich gus obrachadh a dh’ionnsaigh Tar-chur So-mhaoin na Coimhearsnachd fhaighinn airson na h-oighreachd gus an rachadh sealbhadaireachd dhan coimhearsnachd ionadail. Tha LCDT a-nis a’ cur a-staigh airson aonta 99 bliadhna an àite sin.
Tha a’ bhuidheann ag ràdh: ’S e an t-amas a th’ ann àm ri teachd Monadh an Teine-dhèal a ghlèidheadh mar bhuannachd do choimhearsnachdan ionadail.
Tha sinn ag amas air dòighean-obrach a leasachadh a thaobh cleachdadh fhearainn a tha seasmhach, a’ measgachadh àiteachas ath-ghineach aig ìre bheag is ath-stèidheachadh àrainn is turasachd-eco a bheir togail do bhìth-iomadachd, a lùghdachas tuilteachadh is a ghlacas charboin, cho math ri buannachd a thoirt do shunnd eaconamach muinntir Rinn Friù.’
Tha eòlas LCDT a’ nochdadh cho luachmhor ’s a tha eòlas ionadail. Mar iomadh eisimpleir eile san stiùireadh seo, tha eòlas luachmhor ri fhaighinn an sin sa choimhearsnachd. Mar eisimpleir, tha fear de na h-urrasairean ag ràdh, “Bha m’ athair na thuanaiche an seo - is aithne dhomh am fearann gu math is tha fios agam cò ris nach eil e coltach tuilleadh.”
Tha iad cuideachd a’ nochdadh eisimpleir nan tuathanaichean san nàbaidheachd a tha air ghluasad gu dòighean-obrach ath-chruthachaidh. “Tha sluagh adharcan air a dhol am meud, air sgàth a’ chrodh Ghàidhealaich aige a’ feurach sa gheamhradh. Chan eil e a’ cleachdadh fheansaichean, ’s e coileirean a tha e a’ cleachdadh - gam feurach leis an iPad aige! Tha e na chùis-bhrosnachaidh. Tha ùidh againn ann a bhith ga dhèanamh.”
Barrachd leughadh air an làrach-lìn aca.
Tha am Pròiseact Cruth-beatha ag amas air cruthachadh, ath-stèidheachadh is dìon a thòiseachadh de chruthan-tìre fiadhain le bhith ag obair air pròiseactan a chleachdas sgilean a’ gabhail a-steach saidheans, teicneòlas, laghan, eaconamach agus conaltradh. Thug Ath-fhiadhachadh Bhreatainn barantas do sheata de notaichean stiùiridh laghail airson Alba an seo air pròiseactan ath-fhiadhachaidh a leasachadh is a stiùireadh.
Prìomh mholaidhean bho bhuidhnean coimhearsnachd
Connect with us:
Get in touch: info@rewild.scot
We are grateful to SCOTLAND: The Big Picture for the images on this website.