A’ Maoineachadh a’ Phròiseict Agad

Ath-fhiadhachadh: Stiùireadh do Bhuidhnean Coimhearsnachd
Tha an duilleag seo nam pàirt den Ath-fhiadhachadh: Stiùireadh do Bhuidhnean Coimhearsnachd, goireas do bhuidhnean ionadail a tha ag obair gus nàdar ath-nuadhachadh. Air ais gu clàr-innse an stiùiridh.

’S e fear de na dùbhlain mhòra do ath-fhiadhaichean na coimhearsnachd a bhith a’ planadh, a’ faighinn is a’ stiùireadh ionmhas. Faodaidh maoineachadh airson ath-fhiadhachadh, eadar-theachdan, gnìomhachdan is tachartasan tighinn bho iomadach àite, leithid tabhartasan an riaghaltais, togail-maoin is stòrasan prìobhaideach. 

Gu tric bidh buidhnean coimhearsnachd ag iarraidh thogalach - àite sam faod daoine tighinn còmhla is ionnsachadh mu na tha a’ tachairt. Airson ath-fhiadhaichean, is dòcha gum bithear ag iarraidh sùil a thoirt air fearann a cheannach. Faodaidh seo a bhith na atharrachadh mòr do bhuidheann.
Faodaidh e a bhith gu math daor fearann a cheannach. ’S urrainn do Mhaoin Fhearainn na h-Alba do chuideachadh ann a bhith ag ullachadh airson is maoineachadh fhaighinn airson toglaichean no fearann a cheannach. Ach, chan eil am maoineachadh ag obair airson a h-uile buidheann. Tha slighean eile a’ gabhail a-steach maoineachadh-sluaigh de dh’àrd-ìomhaigh leithid sin a thòisich an Iomair Langholm a tha an sgeulachd bhrosnachail air innse aig Ar Sgeul - Glèidhteachas Nàdair Gleann Tarrais.

Do bhuidhnean mara, ma tha bàta aca airson rannsachadh faodaidh seo a’ bhuidhinn a ghluasad a dh’ionnsaigh rannsachadh is obair le oilthighean.

Faodaidh maoineachadh bho luchd-tasgaidh air an taobh a-muigh a bhith na chothrom agus cunnartan a thoirt. B’ fheudar do dh’aon phròiseact slighe atharrachadh gu h-obann o chionn ghoirid, oir dh’fhàilig modail iasaid an luchd-tasgaidh, agus chaidh am fearann a chur air ais air a’ mhargadh.

Bidh cuid de bhuidhnean a’ faighinn cothrom ceanglaichean a dhèanamh eadar tasgadh is togail-ionmhais na coimhearsnachd. Tha Iomairt Ath-stèidheachadh Sgìre Abhainn Eireachd, mar eisimpleir, a’ toirt iomradh air Slat-thomhais Ion-ghabhaltas na Coimhearsnachd, is tha Coimisean Fearann na h-Alba a’ leasachadh slat-thomhais bhuannachdan coimhearsnachd, a tha ga dhèanamh aig àm sgrìobhadh an stiùiridh seo. Tha an roinn seo a’ leasachadh gu luath, is feumaidh na coimhearsnachdan a tha ag iarraidh obrachadh ann an com-pàirteachas le tasgadairean calpa nàdarrach rannsachadh a dhèanamh air na ceanglaichean seo is eile.

Sgrùdadh-cùise:  Iomairt Langholm - Glèidhteachas Nàdair Gleann an Tarrais

Ceannach-tìre leis a’ choimhearsnachd airson nàdair is ath-bheothachaidh

’S e Iomairt Langholm urras leasachadh coimhearsnachd buannachail airson Eisgeadail is Lìdeasdal, air a stèidheachadh ann an Langholm. ’S e am prìomh amas aca a bhith ag obair còmhla ri coimhearsnachdan ionadail gus an t-àite a leasachadh gu àite nas fheàrr a dh’fhuireach ann, obair ann, is thadhail air.

Mar a mhaoinich sinn ar n-obair

Sa Chèitean 2019, ghairm Oighreachd Buccleuch an co-dhùnadh aca còrr is 10,000 heactairean de Mhonadh Langholm a reic. Bha an naidheachd seo na chùis-iongnaidh dhan choimhearsnachd ionadail aig a bheil ceanglaichean cultarach làidir ris an fhearann.

An dèidh co-chomhairlichean ionadail farsaing, dh’aontaich Iomairt Langholm iomairt maoineachaidh a thoirt air adhart às leth na coimhearsnachd, a’ feuchainn ri còrr is £6 millean a thogail gus 4,250 heactairean den chruth-thìre shònraichte seo a cheannach. Bha sealbhadaireachd-fhearainn leis a’ choimhearsnachd na chothrom gus taic a chumail ri ath-ghineamhainn nas motha a’ bhaile tro iomairtean nàdair ùra agus tabhartas brìoghmhor a dhèanamh do èiginn na gnàth-sìde is eag-eòlais.

Aig an toiseach, cha b’ e seo ach lèirsinn mì-chomasach, ach le oidhirp mhòr air feadh na coimhearsnachd, le sluagh de shaor-thoilich is taic bho bhuidhnean com-pàirteach, dh’fhàs an iomairt gu luath is thog e àite gu h-eadar-nàiseanta. Fhuair iomairt maoineachaidh £3.8 millean ann an dìreach sia mìosan. Thug seo comas airson ceannachd thùsail 2,100 heactairean de Shrath Tharrais, leis a’ chiad leth-chuid den fhearann ga thoirt gu h-oifigeil dhan coimhearsnachd sa Mhàrt 2021.

Bha 2,140 heactairean mu dheireadh de dh’fhearann air a chumail far a’ mhargaidh fhosgailte ann an aonta le Buccleuch gus comas a thoirt dhan choimhearsnachd an £2.2 millean mu dheireadh a thogail gus leth tuathach Srath Tharrais fhaighinn. Chaidh dàrna ìre na ceannachd a thòiseachadh san Dàmhair 2021. Ann an naoi mhìosan, chaidh a’ choimhearsnachd an aghaidh dùilean is “chaidh aca air na bha mì-chomasach” turas eile ann an dà bhliadhna, a’ togail na suim a dh’fheumadh gus meud an gabhaltas-fearainn a dhùblachadh is a thoirt dhan choimhearsnachd.

 Bha tùsan maoineachaidh a’ gabhail a-steach:

  • Tabhartasan is tiodhlacan: Chaidh aca air tabhartasan mòra fhaighinn bho iomadh bhuidheann phoblach, fonndasan carthannach, tabhartaichean gràdh-daonna mòra agus buidhnean àrainneachdail. Am measg nan co-thabhartaichean comharraichte bha Alex Gerko, Urras Iain Muir, South of Scotland Enterprise, Anne Reece Foundation, Bently Foundation, Carman Family Foundation, Ath-fhiadhachadh Bhreatainn agus Garfield Weston Foundation.
  • Maoin Fearainn na h-Alba: Chaidh a’ cheannach a chuideachadh le tabhartasan is taic bho Mhaoin Fhearann na h-Alba a tha ann gus taic a chumail ri ceannachdan fearann is so-mhaoin leis a’ choimhearsnachd ann an Alba, air a chur air bhonn le reachdas ath-leasachaidh fhearainn.
  •  Maoineachadh-sluaigh: Chleachd iad ùrlair maoineachadh-sluaigh air-loidhne gus luchd-amhairc nas fharsainge a ruigsinn is tabhartasan beaga a bhrosnachadh bho àireamh mhòr de dhaoine. B’ e seo a’ phrìomh ùrlair phoblach airson tabhartasan a dh’ionnsaigh an fhearainn a cheannach. Chaidh a chleachdadh mar prìomh naidheachd cuideachd dha na meadhanan gus cuideachadh ri adhartas maoineachaidh a shealltainn an aghaidh a’ phrìomh amais agus chuidich e ùidh cunbhalach a thogail bhon phoball is na meadhanan.

Barrachd fiosrachaidh air an làrach-lìn aca.

← Air ais: A’ Ceangail ’s ag Eagrachadh Clàr-innse Air adhart: Ag Obair Air Tìr →

Prìomh mholaidhean bho bhuidhnean coimhearsnachd

  • Make sure you have the right mix of trustees. If you haven’t it will be a struggle.
  • Only take on the things you know you can deliver.
  • Work with the capacity you have. There’s six of us on our board and everyone is quite busy, so we do what we can.
  • Keep your running costs as low as possible.
  • If you are going to start having employees, you have to do a huge amount of prep, get all your employee policies organised before you hire anyone.
  • Think about the budget that you are allocating for community consultation. Ours was way too small.

Connect with us:

Follow us on Facebook Follow us on Twitter

Get in touch: info@rewild.scot

All images are subject to copyright. Copyright © 2025 The Scottish Rewilding Alliance, all rights reserved.